Cộng đồng mạng tranh cãi về báo giá sửa xe được cho là chát của gara ô tô kỹ sư Lê Văn Tạch.
Cộng đồng mạng tranh cãi về báo giá sửa xe được cho là chát của gara ô tô kỹ sư Lê Văn Tạch.
CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ THƯƠNG MẠI Ô TÔ THĂNG LONG
Những xáo trộn trong cuộc sống ngày thường của người kỹ sư mà dư luận đang cho rằng dũng cảm; những khó khăn trong chặng đường sắp tới của cá nhân và gia đình anh sau khi "sự cố Toyota" được phơi bày. Đó là tất cả những gì mà chúng tôi muốn đề cập trong bài viết dưới đây.
I - Dáng cao gầy, gương mặt khắc khổ, cách nói chuyện nhỏ nhẹ có vẻ hơi nhút nhát, nếu gặp lần đầu có cảm giác Lê Văn Tạch giống một anh trai làng ở làng quê Hải Hậu (Nam Định) hơn một kỹ sư cơ khí đã có thâm niên 8 năm làm việc cho công ty nước ngoài.
Ngồi nói chuyện với tôi trong một buổi chiều Hà Nội nóng như đổ lửa, Lê Văn Tạch nhắc lại chuyện 8 năm trước, khi anh quyết định đầu quân làm việc cho TMV.
Sinh năm 1976 tại Hải Hậu, Nam Định, năm 2002, tốt nghiệp kỹ sư cơ khí Đại học Bách khoa Hà Nội, ban đầu Tạch làm việc cho một công ty chuyên xây dựng và khai thác mỏ. Làm ở đó được một năm, khi TMV thi tuyển nhân viên, Tạch nộp hồ sơ dự thi.
Tạch kể rằng ngày ấy có tới hơn 300 người tham gia thi mà TMV chỉ tuyển có hơn chục người, vì vậy phải qua mấy vòng thi cả bằng tiếng Việt, tiếng Anh và phỏng vấn trực tiếp. Vượt qua tất cả những vòng thi ấy, tháng 3/2003, Lê Văn Tạch chính thức làm việc tại TMV với vai trò của một kỹ sư lắp ráp.
Công việc chính của Tạch ở TMV là hàng ngày cùng với nhiều kỹ sư khác, anh phụ trách lập quy trình lắp ráp cho một số dự án xe mới, hỗ trợ bộ phận sản xuất điều tra, xử lý nguyên nhân gây ra các lỗi chất lượng nghiêm trọng mà tự họ không thể giải quyết được; anh còn cập nhật thông tin thay đổi linh kiện hằng tháng trên tất cả các dòng xe từ nhà thiết kế bên Nhật Bản để kịp thời chỉ dẫn cho công nhân bởi hằng tháng, trên mỗi dòng xe đều có sự thay đổi một số chi tiết với mục đích chính là giảm giá thành hoặc khắc phục nhược điểm nào đó.
Cũng từ công việc này, Tạch và các kỹ sư đã phát hiện lỗi trên các dòng xe của TMV. Anh cho biết với những lỗi khó, một nhóm sẽ được thành lập gồm kỹ sư của các bộ phận liên quan để cùng điều tra.
Tạch kể rằng, sau khi bộ phận kiểm tra chất lượng trong công ty phát hiện lỗi trên những xe đã lắp đặt xong, công ty đã thành lập một nhóm các kỹ sư thuộc nhiều bộ phận kiểm tra các vấn đề cũng như quy trình sản xuất. Trong đó Tạch nhận nhiệm vụ đánh giá điều kiện lắp đặt thiết bị trong nhà máy. Vì vậy, hai lỗi áp suất dầu phanh của xilanh phanh bánh sau quá tiêu chuẩn và bulông chân ghế bị giảm lực siết trên xe Innova đã được nhóm kiểm tra phát hiện.
Lỗi bulông chân ghế bị siết được phát hiện ngày 19/1/2009 và lỗi áp suất dầu phanh ở xilanh phanh bánh sau cao hơn tiêu chuẩn được phát hiện ngày 24/11/2010. Riêng lỗi bulông camber được siết khi xe không ở trạng thái tiêu chuẩn được kỹ sư Tạch phát hiện nguyên nhân vào ngày 11/10/2006.
Sau khi phát hiện những lỗi nghiêm trọng như vậy, kỹ sư Tạch đã nhiều lần làm văn bản đề nghị lãnh đạo công ty khắc phục lỗi nhưng đề nghị này không được thực hiện. Ngày 17/2/2011, kỹ sư Tạch tiếp tục gửi thư tới lãnh đạo công ty đồng thời cảnh báo: Nếu công ty không có động thái tích cực sẽ công bố thông tin cho công luận. Lãnh đạo TMV vẫn im lặng và cách cuối cùng mà Tạch quyết định làm là công bố thông tin cho báo chí.
Trong câu chuyện với tôi, Tạch bảo rằng 8 năm làm việc ở TMV, có một điều khiến anh thấy không bằng lòng về cách hành xử của TMV với thị trường Việt Nam, đó là họ luôn đưa ra những giải thích rất khó chấp nhận. Ví dụ như phương pháp bôi keo thân xe. Thân một chiếc ô tô được ghép từ nhiều tấm thép. Để kết nối các tấm thép ấy, người ta sẽ phải hàn với nhau bằng phương pháp hàn bấm, nghĩa là ngoài những mối hàn thì đoạn nối giữa các tấm thép ấy sẽ còn nhiều kẽ hở. Vì vậy, để đảm bảo độ kín của thân vỏ xe, chống rỉ và chống ồn, sau khi hàn, quy trình bắt buộc sẽ phải bôi keo toàn bộ các mối nối sau đó mới đưa vào lò sấy. Phương pháp bôi keo thân xe này đã được quy chuẩn theo bản vẽ. Thế nhưng khi anh phát hiện ở TMV phương pháp bôi keo khác với bản vẽ và đề nghị phải làm đúng bản vẽ thì TMV lại lý giải với báo chí rằng TMV đã báo cáo Toyota toàn cầu và đã được chấp thuận về phương pháp này tại Việt Nam.
II - Tôi hỏi Lê Văn Tạch rằng khi quyết định làm việc này, anh có nghĩ mình sẽ phải đối mặt với những rắc rối như hiện nay không? Kỹ sư Tạch kể rằng đầu tháng 3/2011, khi anh nói với vợ rằng anh sẽ phải làm việc đó, vợ anh rất lo lắng. Quả thực với một người phụ nữ làm công việc vốn ít va chạm với xã hội và chỉ luôn mong gia đình yên ổn thì việc làm ấy của chồng là việc "động trời" và sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống của gia đình nhỏ này. Vì thế ngoài chuyện can ngăn chồng, vợ anh lập tức điện thoại về Nam Định cho bố mẹ chồng phải lên ngay Vĩnh Phúc để can ngăn.
Trong tuyên bố chính thức về việc TMV tạm đình chỉ công tác đối với KS Lê Văn Tạch, ông Trần Minh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Truyền thông và Phát triển (RED Communication) trực thuộc Liên hiệp các hội KH&KT Việt Nam, nơi đã trao giải "Trách nhiệm" cho kỹ sư Lê Văn Tạch, nhấn mạnh: "Chúng tôi tin rằng, bằng việc đấu tranh kiên trì với những sai sót, sự tắc trách và thiếu minh bạch, KS Lê Văn Tạch đã làm đúng, đủ tinh thần trách nhiệm của một người lao động trong công ty, của một công dân trong xã hội và anh Tạch hoàn toàn xứng đáng là người nhận danh hiệu trách nhiệm".
Liên quan đến việc bị tạm đình chỉ công tác 3 tháng, kỹ sư Lê Văn Tạch cho biết đã gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan như Liên đoàn lao động tỉnh Vĩnh Phúc, Thanh tra Sở Lao động - Thương binh & Xã hội tỉnh Vĩnh Phúc, Công đoàn Tổng Công ty máy động lực Việt Nam (Công đoàn cấp trên của TMV). Hiện kỹ sư Lê Văn Tạch đã ký hợp đồng trợ giúp pháp lý với Công ty Luật Hợp danh Hồng Bách và Cộng sự. Theo đó Công ty này sẽ trợ giúp pháp lý miễn phí cho kỹ sư Lê Văn Tạch.
Sáng 21/6, trao đổi với chúng tôi, luật sư Phạm Hồng Bách cho biết: Căn cứ vào những quy định của pháp luật hiện hành thì việc TMV ra quyết định tạm đình chỉ công tác 3 tháng, tạm ứng 50% lương đối với kỹ sư Tạch là đúng pháp luật. Tuy nhiên, việc TMV đưa ra quyết định vào thời điểm này lại gây ra dư luận không tốt cho chính TMV và tạo áp lực về tâm lý đối với kỹ sư Tạch. Luật sư Bách cho biết, với trách nhiệm trợ giúp pháp lý cho kỹ sư Tạch, Công ty luật Hồng Bách và Cộng sự sẽ có ý kiến khi TMV có quyết định chính thức về việc này.
Nhận được điện thoại của con dâu, sáng hôm sau bố anh tức tốc bắt xe lên Vĩnh Phúc, rồi hai người em rể từ Hà Nội cũng lên, ngày hôm sau thì một người em rể nữa cũng từ Lào Cai xuống gặp Tạch để can ngăn anh không nên làm cái việc "dại dột" ấy bởi ai cũng nhìn thấy trước tương lai nếu Tạch làm vậy thì sẽ mất việc trong khi mức lương khoảng 15 triệu đồng/ tháng của anh là khoản thu nhập chính của gia đình 4 người này. "Trước đó, tôi chỉ nghĩ việc mình làm là đúng và cần phải làm. Nhưng khi thấy bố mẹ, rồi các em đến chật nhà để can ngăn như vậy tôi mới thấy áp lực từ phía gia đình không đơn giản. Nhưng tôi cũng thuyết phục mọi người rằng công ty đã làm ăn thì phải đúng luật chứ không thể vì tiết kiệm bằng mọi cách để giảm chi phí, dẫn đến sản phẩm mất an toàn với người tiêu dùng; còn việc làm của tôi là đúng thì cuối cùng mọi người cũng đồng ý để tôi làm".
Sau khi báo chí đăng tải những thông tin mà anh Tạch cung cấp và TMV phải thừa nhận đó là sự thật thì người thân của anh mới tạm yên lòng. Nhưng Tạch bảo rằng kể từ đó, cuộc sống của anh và gia đình cũng bắt đầu đảo lộn. Phía TMV đã có những động thái gây khó dễ. Nhất là sau khi anh đưa ra những thông tin về chất lượng của các dòng xe khác. Không chỉ cá nhân anh mà gia đình cũng phải chịu quá nhiều áp lực, căng thẳng vì chuyện này. Ngay cả việc đi lại cũng luôn luôn phải đề phòng, buổi tối hai vợ chồng anh rất hạn chế đi ra ngoài, nếu có đi thì cũng rất đề phòng; đi đâu cũng phải thuê xe riêng để đảm bảo an toàn. "Tôi đã phải trấn an gia đình, nhắc nhở mọi người nên hạn chế ra ngoài đề phòng những chuyện bất trắc".
Nhắc lại cái buổi tối 11/6, khi nhân viên chuyển phát nhanh đưa đến quyết định tạm đình chỉ công tác 3 tháng, Tạch bảo rằng sáng hôm đó, khi đến công ty làm việc, Trưởng phòng còn hỏi ý kiến xem tôi có đi du lịch Hòa Bình cùng mọi người trong cơ quan không, vậy mà đến chiều tối thì đã thấy công ty gửi quyết định này. Nhưng điều khiến anh bất ngờ là cách hành xử của công ty bởi trước đó họ không hề thông báo trước và dù nhà anh chỉ cách công ty có vài trăm mét nhưng họ lại chuyển quyết định ấy qua đường chuyển phát nhanh. Tạch kể, khi vợ anh cầm cái quyết định ấy, cô đã bật khóc và suy sụp bởi trước đó khi biết công việc của chồng gặp khó khăn, vợ anh luôn thấy lo sợ cho sự an toàn của gia đình nhỏ này. "Lúc này, tôi chỉ biết an ủi vợ tất cả những gì tôi đã làm là sự thật để cô ấy yên tâm".
Nhưng anh biết lúc này thật khó để vợ có thể không suy nghĩ tới chuyện này khi mà mỗi ngày cả ở chỗ làm và ở nhà, vợ anh luôn nhận được những lời hỏi thăm của bạn bè, hàng xóm rằng chồng mất việc thì cuộc sống sẽ ra sao.
III - Tôi hỏi Lê Văn Tạch rằng anh đã tính tới tương lai của mình chưa và liệu anh có còn ý định làm việc ở TMV nữa hay không? Tạch bảo rằng 8 năm làm việc ở TMV, anh có những người bạn tốt. Vì thế sau này, khi sự thật được làm sáng tỏ nếu trong công ty lãnh đạo ghi nhận ý kiến của anh, mà không có những phản ứng tiêu cực, trù dập thì anh vẫn muốn được tiếp tục làm việc tại TMV. Còn trong trường hợp không thể làm việc ở đó nữa, anh sẽ tính cách khác, tìm một công việc khác phù hợp hơn với mình. "Sau khi xảy ra chuyện này, đã có một số công ty mời tôi về làm việc nhưng hiện tôi chưa nhận lời ai vì tôi muốn câu chuyện này phải được sáng tỏ".
Nghe Tạch giãi bày, tôi chợt nhớ cuộc họp báo chiều 13/6 của TMV, khi trả lời câu hỏi của báo chí về việc đình chỉ công tác 3 tháng với kỹ sư Lê Văn Tạch, Tổng Giám đốc TMV Akito Tachibana khẳng định đây chỉ là tạm đình chỉ với thời hạn tối đa 3 tháng, tạm ứng 50% lương. "Sau đó nếu anh Tạch vi phạm, chúng tôi sẽ có biện pháp xử lý cuối cùng. Còn nếu không vi phạm, anh sẽ trở lại làm việc bình thường và hưởng nốt 50% lương còn lại".
Điều khiến Tạch được an ủi là sau khi biết anh bị TMV tạm đình chỉ công tác 3 tháng, hưởng 50% lương, đã có nhiều văn phòng luật sư liên lạc và đề nghị trợ giúp pháp lý miễn phí cho anh, vì thế anh luôn tin rằng sự thật trước sau cũng sẽ được phơi bày dù "có thể đó là một hành trình dài mà bây giờ mới chỉ là giai đoạn bắt đầu"
* Vui lòng liên hệ trước qua số điện thoại để được hỗ trợ chi tiết